1. Tổng quan về dự án:
Dự án xây dựng công trình cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 là dự án trọng điểm quốc gia đã được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/01/2022. Trong đó, dự án thành phần đoạn Vân Phong – Nha Trang qua địa bàn tỉnh Khánh Hòa đã được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt tại Quyết định số 910/QĐ-BGTVT ngày 13/7/2022 với tổng chiều dài tuyến khoảng 83,35km. Dự án đi qua 09 xã trên địa bàn huyện Vạn Ninh gồm Vạn Thọ, Vạn Phước, Vạn Long, Vạn Khánh, Vạn Thắng, Vạn Bình, Vạn Phú, Vạn Lương và Vạn Hưng có tổng chiều dài tuyến là 32,255km với tổng diện tích giải phóng mặt bằng khoảng 255,94ha, ảnh hưởng trên 1000 trường hợp và dự kiến thu hồi khoảng 2.930 thửa đất. Trong đó có khoảng 327 trường hợp bị giải tỏa hết nhà, hết đất cần bố trí tái định cư. Song song với việc triển khai dự án thành phần đoạn Vân Phong – Nha Trang, UBND huyện Vạn Ninh cũng đã chỉ đạo triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng để thực hiện 03 khu tái định cư gồm khu Ninh Mã tại xã Vạn Thọ, khu đường 2/9 tại xã Vạn Phước và khu Vông Trắc Tre tại xã Vạn Phú nhằm đáp ứng kịp thời quỹ đất để bố trí tái định cư cho các trường hợp bị ảnh hưởng dự án cao tốc Bắc – Nam.
2. Công tác xác định giá đất để tính bồi thường, hỗ trợ, tái định cư:
2.1. Các căn cứ pháp lý làm cơ sở xác định giá
- Luật Đất đai năm 2013; 
- Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014; của Chính phủ quy định chi
tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về giá đất; Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất; Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai;
- Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30/6/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết phương pháp định giá đất; xây dựng, điều chỉnh bảng giá đất; định giá đất cụ thể và tư vấn xác định giá đất;
- Thông tư liên tịch số 87/2016/TTLT-BTC-BTNMT ngày 22/6/2016 của Bộ Tài chính và Bộ TNMT hướng dẫn việc thẩm định dự thảo bảng giá đất của Hội đồng thẩm định Bảng giá đất, thẩm định phương án giá đất của Hội đồng thẩm định giá đất;
- Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT ngày 29/9/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ quy định sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai và sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư hướng dẫn thi hành Luật đất đai;
- Quyết định số 04/2020/QĐ-UBND ngày 18/02/2020 của UBND tỉnh Khánh Hòa quy định về bảng giá đất định kỳ 05 năm giai đoạn 2020-2024 trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa;
- Quyết định số 3000/QĐ-HĐTĐ ngày 03/11/2020 của Hội đồng thẩm định giá đất tỉnh Khánh Hòa về việc ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng thẩm định giá đất;
- Quyết định số 10/2021/QĐ-UBND ngày 26/8/2021 của UBND tỉnh Khánh Hòa quy định chi tiết một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa; Quyết định số 04/2022/QĐ-UBND ngày 09/3/2022 của UBND tỉnh Khánh Hòa sửa đổi, bổ sung một số điều tại Quy định chi tiết một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa ban hành kèm theo Quyết định số 10/2021/QĐ-UBND ngày 26/8/2021 của UBND tỉnh Khánh Hòa;
- Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/02/2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/02/2022 của Chính phủ về triển khai Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/02/2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025;  Nghị quyết số 119/NQ-CP ngày 08/9/2022 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/02/2022 của Chính phủ về triển khai Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/02/2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025;
- Quyết định số 910/QĐ-BGTVT ngày 13/7/2022 của Bộ Giao thông Vận tải về Phê duyệt Dự án thành phần đoạn Vân Phong - Nha Trang thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025; 
- Quyết định số 2018/QĐ-UBND ngày 20/7/2022 của UBND tỉnh Khánh Hòa về Giao nhiệm vụ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án thành phần đoạn Vân Phong - Nha Trang thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025;
- Quyết định số 909/QĐ-UBND ngày 12/9/2022 của UBND huyện Vạn Ninh giao nhiệm vụ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án thành phần đoạn Vân Phong - Nha Trang thuộc Dự án xây dựng Công trình đường bộ cao tốc Bắc- Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 (đoạn qua địa bàn huyện Vạn Ninh);
- Các Kế hoạch số 3360/KH-UBND ngày 26/9/2022, 3440/KH-UBND ngày 30/9/2022, 3680/KH-UBND ngày 18/10/2022, 3724/KH-UBND ngày 21/10/2022, 3880/KH-UBND ngày 02/11/2022 của UBND huyện Vạn Ninh về thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm để thực hiện dự án thành phần đoạn Vân Phong - Nha Trang thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc- Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, đoạn đi qua địa bàn xã Vạn Long, Vạn Bình, Vạn Lương, Vạn Phú, Vạn Phước, Vạn Khánh, Vạn Hưng, Vạn Thắng, Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh;
- Các Thông báo thu hồi đất số 866/TB-UBND, 867/TB-UBND, 868/TB-UBND ngày 26/9/2022, 895/TB-UBND ngày 30/9/2022, 959/TB-UBND, 960/TB-UBND, 961/TB-UBND ngày 18/10/2022, 970/TB-UBND ngày 21/10/2022, 1007/TB-UBND ngày 02/11/2022 của UBND huyện Vạn Ninh để thực hiện dự án thành phần đoạn Vân Phong - Nha Trang thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, đoạn qua xã Vạn Bình, Vạn Long, Vạn Lương, Vạn Phú, Vạn Phước, Vạn Khánh, Vạn Hưng, Vạn Thắng, Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh;
- Quyết định số 2578/QĐ-UBND ngày 16/9/2022 của UBND tỉnh Khánh Hòa về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2022 trên địa bàn huyện Vạn Ninh;
- Quyết định số 2781/QĐ-UBND ngày 07/10/2022 của UBND tỉnh Khánh Hòa về việc phê duyệt bổ sung Kế hoạch định giá đất cụ thể năm 2022;
- 29 Mảnh trích đo địa chính khu đất thu hồi đã được Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm định;
- Công văn số 10271/UBND-XDNĐ ngày 24/10/2022 của UBND tỉnh Khánh Hòa về Chủ trương xử lý một số nội dung vướng mắc liên quan đến xác định giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.
2.2. Trình tự, thủ tục xác định giá đất bồi thường.
Căn cứ quy định tại Điều 114 Luật Đất đai năm 2013, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan có trách nhiệm giúp UBND cấp tỉnh tổ chức việc xác định giá đất cụ thể.
Theo Điều 28, 29, 30, 31, 32 Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30/6/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc định giá đất cụ thể được thực hiện theo quy trình như sau:
- Lập kế hoạch định giá đất cụ thể;
- Chuẩn bị thực hiện định giá đất cụ thể bao gồm xác định mục đích định giá, chuẩn bị hồ sơ thửa đất;
- Điều tra, tổng hợp, phân tích thông tin về thửa đất, giá đất thị trường; áp dụng phương pháp định giá đất và xây dựng phương án giá đất
- Thẩm định phương án giá đất;
- Hoàn thiện dự thảo phương án giá đất, trình UBND cấp tỉnh quyết định giá đất.
Giá đất cụ thể để tính bồi thường được xác định bằng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất; được xây dựng cho từng loại đất, vị trí tương ứng trong bảng giá đất của tỉnh trên cơ sở tiến hành khảo sát, thu thập thông tin giá đất thị trường đối với các thửa đất có đặc điểm tương đồng về mục đích sử dụng, vị trí, khả năng sinh lợi đã chuyển nhượng trên thị trường hoặc trúng đấu giá quyền sử dụng đất trong vòng 02 năm tính đến thời điểm định giá đất. 
Căn cứ nguyên tắc và phương pháp xác định giá đất đã được quy định, UBND huyện xây dựng phương án giá đất cụ thể cho toàn bộ dự án và trình Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức thẩm định theo quy định. Hội đồng thẩm định giá đất của tỉnh được thành lập theo Quyết định số 486/QĐ-UBND ngày 10/3/2020 của UBND tỉnh có trách nhiệm thẩm định phương án giá đất trên cơ sở đề xuất của Sở Tài nguyên và Môi trường để trình UBND tỉnh phê duyệt giá đất cụ thể. 
Việc xác định giá đất cụ thể để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất được thực hiện theo quy trình chặt chẽ và cơ bản phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường theo nguyên tắc định giá đất quy định tại Điều 112 Luật Đất đai, bảo đảm sự đồng bộ về giá đất giữa các địa phương và quyền lợi của người có đất bị thu hồi.
2.3. Thẩm quyền phê duyệt giá đất Bồi thường: UBND tỉnh Khánh Hoà
3. So sánh giá đã phê duyệt với giá đất tại Bảng giá đất của tỉnh ban hành kèm theo Quyết định số 04/2020/QĐ-UBND ngày 18/02/2020 của UBND tỉnh:
Tùy từng vị trí thửa đất trong bảng giá đất của tỉnh, giá đất bồi thường đã được UBND tỉnh phê duyệt đối với đất ở có giá dao động từ 720.685 đồng/m2 đến 6.215.290 đồng/m2, cao gấp 4,98 lần đến 12,79 lần so với giá đất quy định tại bảng giá đất của tỉnh, đối với đất nông nghiệp có giá dao động từ 55.854 đồng/m2 đến 689.536 đồng/m2, cao gấp 5,4 lần đến 15,32 lần so với giá đất nông nghiệp quy định trong bảng giá. 
4. Các chính sách hỗ trợ khác sẽ lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
Ngoài việc được bồi thường về đất theo giá đất cụ thể đã được UBND tỉnh phê duyệt, người bị thu hồi đất còn được hưởng các chính sách hỗ trợ khác theo quy định của pháp luật. Các chính sách hỗ trợ này đã được quy định cụ thể tại Quyết định số 10/2021/QĐ-UBND ngày 26/8/2021 của UBND tỉnh Khánh Hòa gồm hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất, hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, hỗ trợ tiền thuê nhà, hỗ trợ kinh phí chỉnh lý biến động khi thu hồi đất một phần, hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở; hỗ trợ khác,.…Tùy từng đối tượng và loại đất được bồi thường, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện ( Đơn vị thực hiện nhiệm vụ Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ) sẽ căn cứ áp dụng các chính sách hỗ trợ tương ứng cho từng trường hợp đảm bảo công khai, công bằng và đúng quy định pháp luật./.